به گزارش خبرگزاری حوزه، مرحوم آیت الله محمدعلی ناصری از اساتید اخلاق حوزه در یکی از دروس اخلاق خود به موضوع «امید به رحمت خداوند متعال و اعمال صالح» پرداختند که متن آن بدین شرح است:

خداوند متعال، کریم، غفار و ستّار است و همه بندگانش را می‌بخشد. روایت است که «رجاء» باید بر «خوف» غلبه داشته باشد. هرچند در بعضی روایات چنین آمده است که خوف و رجاء مثل دو کفّه ترازو، «کَکَفَّتَیِ المیزانِ» باشد؛ اما از بعضی از آیات و روایت چنین برداشت می‌شود که رجاء بر خوف غلبه داشته باشد. علت آن است که منشأ رجاء، «محبت» و منشأ خوف، «غضب» است و رحمت خداوند متعال بر غضبش سبقت دارد.

حیف است که چنین خدای مهربانی داشته باشیم ولی با او رفیق نباشیم و حرفش را گوش ندهیم. خدا هر چه از انجام واجبات و محرمات گفته است همه به نفع انسان است، او غنی به ذات است و نیازمند نیست. لذا با انجام گناه، انسان به خودش ضرر می‌رساند، اگر مصرانه به درگاه الهی توبه و انابه کند، خدا می‌بخشد و همین گناهانش را تبدیل به ثواب می‌کند و ضررهای گذشته را برای انسان جبران می‌کند. حیف است که از چنین خدایی غافل باشیم، سزاوار است که انسان به یاد خدا باشد. ما همیشه و لحظه به لحظه در محضر خدا هستیم، «هُوَ مَعَکُمْ»؛ این را متوجه باشید.

لکن زمان مرگ انسان اموال و دارایی، همسر و فرزندان و اعمال او برایش مجسم می‌شوند. از زن و بچه‌اش کمک می‌خواهد ولی آنها می‌گویند ما خیلی احترامت بگذاریم تو را به قبر سپرده و دفن می‏کنیم و کار دیگری از ما برنمی‌آید. بعد به اموالی که با زحمت و خونِ دل جمع کرده نظر می‌کند و چیزی جز چهار متر پارچه برای کفن عایدش نمی‌شود و تمام اموالش به ورثه منتقل می‌شود. سپس به اعمالش می‌نگرد، اعمالش می‌گوید ما همه جا با تو هستیم، اگر خوش عمل باشی ترس نداشته باش.

عالم برزخ چندین هزار سال طول می‌کشد، برای هر کاری که در این عالم انجام می‌دهیم، در عالم برزخ یک گمرک وجود دارد و باید آن گمرک‌ها را یک به یک طی کنیم، ممکن است برای یک روز اعمالمان چند صد سال معطلی داشته باشیم.

شاید برایتان سؤال شود که پس شفاعت اهل بیت علیهم السلام چه‌ می‌شود؟

پاسخ این است که شفاعت از ضروریات تشیع است و شکی در آن نیست و هر کس که منکر شفاعت شود کافر است؛ اما شفاعت، مخصوصِ روزِ قیامت است.

کوله اعمال خود را باید در این دنیا ببندید، امام علی علیه‌السلام فرموده‌اند: «اَلدُّنْیَا مَزْرَعَةُ اَلْآخِرَةِ»؛ دنیا کشتزار آخرت است، در دنیا باید برای خود توشه جمع کنید تا در قیامت به محضر ائمه اطهار علیهم‏السلام برسد و از شفاعت ایشان بهره‌مند شوید و در نهایت وارد بهشت شوید.

انسان با عمل خود وارد عالم برزخ می‌شود و در آنجا شفاعت نیست، لذا در روایت می‌فرماید: «إِنَّ اَلْقَبْرَ إِمَّا رَوْضَةٌ مِنْ رِیَاضِ اَلْجَنَّةِ أَوْ حُفْرَةٌ مِنْ حُفَرِ اَلنَّارِ»؛ قبر باغی از باغ‌های بهشت یا یک چاهی از چاه‌های جهنم است. پس اعمال انسان در قبر مجسم می‌شوند و در وضع اخروی او اثر دارند، غافل نباشیم.

قرآن می‌‏فرماید: «إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعًا»؛ اگر توبه کنید خدا گناهانتان را می‏بخشد؛ اما در آیات دیگر می‏فرماید که خداوند متعال حق الناس را نمی‌بخشد و با توبه پذیرفته نمی‏شود، بنابراین باید صاحب حق را راضی کرد و حق او را بپردازی.

هر مؤمنی گردن برادر دینی خود هشتاد حق دارد، کدامیک از ما توانسته‌ایم این حق برادر دینی خود را ادا کنیم؟

لذا همه عاجزیم، جز اینکه تضرع و زاری به درگاه حضرت حق کنیم و طلب عفو و بخشش نماییم و همگی همدیگر را حلال کنیم.

برای مثال فرض بفرمایید انسان به واسطه حسادتی که داشته، چقدر حق دیگری را پایمال کرده است؟ چقدر پشت سرش حرف زده؟ چه تعداد از مشتری‌های مغازه‏اش را رد کرده است؟ چقدر به او ضرر و زیان رسانده؟ با میخ به ماشینش خش انداخته، چون نمی‌توانسته ببیند که سوار چنین ماشینی می‌شود.

کسی که صفت حسادت داشته باشد، ایمان ندارد. روایت متعددی در این زمینه وجود دارد و در علم اخلاق باب مفصلی به حسادت اختصاص دارد.

هر مؤمنی که نسبت به برادر دینی خود حسادت داشته باشد، همانطوری که نمک در آب حل می‌شود. ایمان در قلب حسود آب می‌شود. انسان حسود هم دشمن خدا، هم دشمن بنده خدا و هم دشمن نعمت‌های خداست، بجای حسادت به خانه، ماشین و زندگی دیگران، خدا را برای این نعمتی که به آنها داده است باید شکر کند و بگوید خدایا مرا نیز از این نعمت‏ها بهره‏مند بفرما.

«الْحَسُودُ لَا یَسُودُ»، انسان حسود هیچ سودی از حسادت نمی‌برد. وقتی به‏ واسطه صفت حسادت به دیگری ضرر مالی، آبرو و... وارد می‌کند، حق‌الناس است و خدا از این حق نمی‌گذرد.